papaz kimde?

birçok kişi papaz kimde isimli oyunu biliyordur diye tahmin ediyorum. bilmeyenler için de hatırlatayım; bir deste kağıttan 3 adet papaz çıkartılarak tüm kağıtlar oyunculara dağıtılır, oyuncular ellerindeki çift olan kağıtları yere atar, sıradaki oyuncudan bir kağıt çeker ve elinde çift kağıt olur ise tekrar yere atar. bu kural tekrarlarnır ve en son elde papaz elinde kalan oyuncu oyunu kaybeder. oyun boyunca da papaz'ın kimde olduğu belli olmadığı için her kart çeken ona rastlamamak için tedirgin olur, papazı elinde tutan ise sıradaki oyuncunun papazı ondan çekmesini umut eder. dediğim gibi oyunun sonunda papaz elinde kalan oyuncu kaybeder.

şimdi soruyorsunuz papaz kimde oyununun finans bloguyla ne alakası var diye! Aslında içinde bulunduğumuz krizden neden çıkamadığımızın, neden aylardır kriz haberlerinin manşetleri süslediğinin bir özeti bu oyun.

Mortgage kredilerini ve türev yatırım araçlarını satın alıp, bir miktar kâr elde edip sonra başka yatırımcılara satan yatırımcılar riskin kendilerinden çıktığını; kazanclarını elde edip bu riskli yatırım araclarını satarak çok iyi birşey yaptıklarını düşündüler. hatta bu oyun o kadar hoşlarına gitti ve o kadar güzel kazançlar elde edildi ki, daha çok yatırım araçları turettiler, mortgage kredilerinin anapara gelirini başkasına, faiz gelirini başkasına sattılar, bu da yetmedi mali tablolarında dahi göstermedikleri SIV (structured investment vehicles) daha çok alıp satmaya, sattıktan sonra da riski üzerlerinden attıklarına inandılar.

Ancak piyasanın farkedemediği birşey vardı, papaz hala oyundaydı ve kimde olduğu belli değildi.
bu nedenle kriz adı telaffuz edilmeye baslandıktan sonra yatırımcılar ve bankalar riskli yatırımcıların ve şirketlerin kimler olduğunu belirleyemedi ve sağlam bankalar da riskli yatırımcılar da piyasadan para bulamadı, çünkü papaz onlarda da olabilirdi... ve bu kağıdı en son çeken oyunu (yatırımını) kaybedecekti...